VakıfBank Kültür Yayınları, çağdaş Rus edebiyatının kurucularından Aleksandr Puşkin’in seyahat notları olarak anılan “Erzurum Yolculuğu” isimli yapıtını okurla buluşturuyor. Moskova’dan Kafkasya’ya ve devamında Erzurum’a uzanan seyahati müddetince yaşadıklarını anlatan Puşkin, savaş ve insanlık hususlarını tarihi ve kültürel açıdan çarpıcı bir anlatımla paylaşıyor.
VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), Rus şair ve muharrir Aleksandr Puşkin’in birinci defa 1836’da okurla buluşan ve 1937’de Sovyet devri Rusyası’nda beyaz perdeye uyarlanan “Erzurum Yolculuğu” isimli yapıtını edebiyatseverlerle buluşturuyor.Eyüp Karakuş’un çevirisiyle Türkçeye kazandırılan eser,şairin 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Kafkasya üzerinden Osmanlı İmparatorluğu’na yaptığı seyahati mevzu alıyor.
Kafkasya’daki Rus karargâh kentine vardığında, sürgün devrinde tanıştığı asker arkadaşlarının Erzurum’u istila etmek üzere sefere çıktığını öğrenen şair, müsaadesi olmadığı hâlde Osmanlı hudutlarını aşar, Erzurum’a kadar gelir. Seyahati boyunca birtakım eskizler çizer, notlar alır: karşılaştığı Türk askerleri, Erzurum Kumandanı Salih Paşa ve eşi, Tatarlar, Tellak Hasan ve Paşa’nın konağı… Müşahedelerini yalın bir lisanla paylaşan Puşkin, Rusların muvaffakiyetini gereğince övmediği için eleştirilecek ve Erzurum’a yaptığı bu müsaadesiz seyahat, Çar I. Nikola’nın Puşkin’i mesken hapsiyle tehdit etmesiyle sonuçlanacaktır.
Erzurum sokaklarında özgürlükçü bir şair
Daha evvel hiç ayak basmadığı toprakları keşfetmek ve bir savaşa tanıklık etmek için Erzurum’a yaptığı seyahati boyunca eskizler çizen ve notlar tutan Puşkin, vefatından bir yıl evvel tüm notlarını yayımlamaya karar verir. Erzurum’un köylerinde dolaşan, Erzurumluların ve tutsaklarını ruh hâllerini kendi gözünden ayrıntılı bir halde yansıtan muharrir, yapıtında Osmanlı ordusunda esir alınan paşalardan biriyle diyaloğuna da şu sözlerle yer veriyor:
“Bir şairle karşılaşmak hayra alamettir. Şair, dervişin kardeşidir. Onun şu dünyada ne yurdu vardır ne de malı mülkü… Biz fâniler şan şöhret, para pul ve iktidar peşinde koşarken o, yeryüzünün hükümranıyla birebir hizada durur, karşısında herkes hürmetle eğilir.”
19. yüzyıl Anadolusu’nun fotoğrafını çeken Puşkin, bu yapıtla savaşa ve farklı hayatlara tanıklık etmenin ötesinde toplumsal ve tarihî açıdan Anadolu’ya dair birkaç yüzyıllık öngörülerine yer veriyor.
Kitaptan
“İlham peşinde koşmak tabiri bana daima gülünç ve anlamsız bir tuhaflık barındırıyor üzere gelmiştir. Zira ilham aranmaz, o kendisi çıkar gelir ve şairi bulur. Müstakbel başarılara ve kahramanlara övgüler düzmek üzere kalkıp savaşa katılmak benim için bir yandan ziyadesiyle bencilce, öbür yandan tekrar ziyadesiyle uygunsuz bir davranış olurdu. Ben askerî kararlara ve değerlendirmelere karışmam. Bu benim işim değil.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
