Covid-19 pandemisinin endemiye dönüşme sürecine girdiği bir periyotta sıhhat ve hayat bilimleri kesimini en fazla etkileyecek trendler ve 2022 yılına ait öngörüler EY (Ernst & Young) Türkiye tarafından düzenlenen 6. Sıhhat Sohbetleri Toplantısı’nda değerlendirildi. Toplantıya lokal ve memleketler arası sıhhat hizmeti, ilaç ve medikal teknoloji kurumlarının üst seviye yöneticileri katıldı.
Uluslararası danışmanlık ve kontrol şirketi EY (Ernst & Young) Türkiye’nin altıncısını düzenlediği Sıhhat Sohbetleri Toplantısı, sıhhat ve ömür bilimleri dalının başkanlarını bir defa daha bir ortaya getirdi. Online olarak gerçekleşen toplantıya lokal ve milletlerarası sıhhat hizmeti, ilaç ve medikal teknoloji kurumlarını temsilen üst seviye yöneticiler katıldı.
Covid-19 pandemisinin Türkiye ve global sıhhat kesimi üzerindeki tesirlerinin 2022 yılı öngörüleri ile birlikte değerlendirildiği toplantıda; inovasyonun değeri, dijitalleşme, tedarik zincirlerinin dönüşümü, birleşme ve satın almalar ile yatırım faaliyetleri üzere bahisler ele alındı. Aktifliğe EY Amerika Kıtası Sıhhat ve Ömür Bilimleri Pazarlar Önderi Arda Ural, EY Türkiye Sıhhat ve Hayat Bilimleri Dal Başkanı T. Ufuk Eren ve EY Türkiye Sıhhat ve Hayat Bilimleri Bölüm Önderi Ahmet Sağlı konuşmacı olarak katıldı.
Toplantıda dünyada sıhhat dalının pandemi periyodunda karşı karşıya kaldığı, daha evvel bir gibisi görülmemiş ölçekteki krizin yol açtığı problemlerin ve son periyotta dünyada yaşanan jeopolitik gelişmelerin sıhhat ve hayat bilimleri kesimine tesirleri değerlendirildi. EY Türkiye Sıhhat ve Hayat Bilimleri Kesim Başkanı T. Ufuk Eren konuşmasında Covid-19 pandemisinin artık bir endemiye dönüştüğüne yönelik işaretlere dikkat çekti ve şunları söyledi: “Pandeminin tüm dünyada yol açtığı olumsuz tesirlerin Nisan-Mayıs aylarından itibaren azalacağına ve olağanlaşmaya dönüşün başlayacağına yönelik beklentiler artıyor. Bununla birlikte, bütün aksiliklerin bir anda ortadan kalkacağı beklentisinin gerçekçi olmadığını da vurgulamamız gerekiyor.” Dünyanın pandemi sonrası devirde karşı karşıya olduğunu vurgulayan Eren, bu riskleri iklim değişikliği başta olmak üzere, ekstrem hava şartları, biyoçeşitlilikteki kayıplar, toplumsal ahenkte erozyon ve yüksek işsizlik riskleri olarak sıraladı:
“Bu beş büyük riskin birincisi, iklim değişikliği için yeteri kadar aksiyon alınmaması. Şu an küresel ısınma 1,5 santigrat dereceyi geçmek üzere ve bunun en büyük nedeni külliyen hala milletlerarası aksiyon alınmaması. Bizi bekleyen ikinci büyük risk, ekstrem hava şartları. Bilhassa iklim değişiklikleri ölümcül sellere, kuraklıklara ve fırtınalara neden oluyor. Bu afetler elli yıl öncesine nazaran elli kat artmış durumda ve son 10 yılda günde 383 milyon dolarlık hasara neden olmakta. Üçüncüsü ise, bilhassa sıhhatimiz ve geçim kaynaklarımız olan besin için hayati değer taşıyan biyoçeşitlilikteki kayıplar. Bunun sonucu olarak, bir milyona yakın tıp yok olma tehdidiyle karşı karşıya. Dördüncü büyük risk ise, toplumsal ahenkteki erozyon. Bilhassa pandemi dünyada gelir dağılımını olumsuz istikamette etkiledi, adaletsizliği sertleştirdi ve lokal huzursuzluklara sebep oldu. Hükümetler küresel sıkıntılara odaklanıp çözmeye daha az vakit ve güç ayırdılar. Bu da bizi bekleyen öbür bir büyük risk. Bunların her biri sıhhat ve ömür kesimini bir formda etkiliyor.”
Pandemi devrinin sıhhat dalında dijitalleşmeyi hızlandırdığını vurgulayan EY Türkiye Sıhhat ve Hayat Bilimleri Bölüm Önderi Ahmet Sağlı da şunları söyledi: “İlaç sanayisinde mevzuat açısından, operasyonda ve iş modellerinde dijitalleşme üzere değişiklikler pandemi öncesinde biraz daha yavaş ilerliyordu. Covid-19 pandemisi devrinde bu süreçlerde büyük bir hızlanma gereği ortaya çıktı. Kesimde satın almalar tekniğinin kullanılması da dahil olmak üzere daha süratli bir dijitalleşme gerçekleşti. Dijitalleşmeye bir öncelik olarak daha fazla odaklanıldı, operasyon ve iş modellerinde değişikliğe gidildi. Pandemi devri, dijitalleşmeyi sanayide hızlandırdı.”
Sağlık sanayisinin istikametini belirleyecek olan 10 trend
EY Amerika Kıtası Sıhhat ve Ömür Bilimleri Dal Başkanı Arda Ural, “Endüstriyi etkileyen trendler pandemi öncesinde 3-4 başlıkta özetlenebilmekteyken bugün çok daha karmaşık bir hal almış durumda. Dijitalleşme, jeopolitik risklerin göz önüne alınarak tedarik zincirlerinin tekrar yapılandırılması, hastalar ve tabiplerle bağlantı ortamları pandemi sonrası kıymetli farklar ve fırsatlar yarattı. Şu anda yaşanan krizin daha evvelki yaşanan ekonomik krizlerle benzerlikleri yok, münasebetiyle bütün bunlar sanayi yöneticilerinin çok daha bilgili ve daha stratejik davranmaları gerektiğini gösteriyor. AB ve ABD başta olmak üzere tüm dünyada ilaç ve sıhhat sanayisi bu yeni trendlere ahenk sağlamaya çalışıyor. Onun için şu anda gerek kamu yöneticileri gerek ilaç sanayisi ve sıhhat yöneticileri bu trendleri nasıl yaşayacaklarını, bunlardan nasıl faydalanacaklarını yahut risklerini nasıl engelleyeceklerini tasarlamaya çalışıyorlar.” dedi.
Son devirde sanayinin gündeminde gelişen teknolojilerin dalı nasıl etkileyeceği sorusunun olduğunu hatırlatan Ural, şu yorumda bulundu: “Büyük teknoloji firmalarının ilgilendikleri bölümler ortasında sıhhat birinci sıralarda. Zira o kadar çok kaynak kullanımı ve verimsizliği var ki, o kaynakları daha tesirli ve verimli kullanması açısından sıhhat bölümünü kendileri için çok cazip bir alan olarak görüyorlar. Gerçekten başarabilirlerse hepimizin faydalanabileceği bir şey olur. Ama, teknoloji firmaları ne yazık ki sıhhat dalının karmaşık dinamiklerini pek anlayamıyorlar. Bu o kadar kolay değil. Öncelikle sıhhat kıymet zincirini çok güzel anlamaları lazım. Herkes hala öğrenme sürecinde. Teknolojinin sıhhat için yapabilecekleri orta ve uzun vadede umut verici bir beklenti arz ediyor.”
Ural, sıhhat kesimini en çok etkileyecek olan 10 trendi şöyle sıraladı:
1. İnovasyon açığı: Uzun yıllardır birinci sefer ilaç sanayisi bir inovasyon açığı ile karşı karşıya. Büyük ilaç şirketlerinin satışları ile eser geliştirme portföyleri ortasında bir dengesizlik oluşacak. Bu sıkıntıya tahlil olarak, Ar-Ge’yi dışarıdan temin etmeye yönelmek durumunda kalacaklar.
2. Tedarik zincirinin dönüşümü: İlaç sanayisi için tedarik zincirlerini itimada almak ve mümkün seçenekler oluşturmak daha öncelikli hale geldi. Bilhassa son jeopolitik gelişmeler bunu daha da elzem kılıyor.
3. Dijital operasyon modelleri: Sanayi, mevcut operasyon süreçlerini dijital operasyon modelleri ile daha süratli ve faal biçimde dönüştürme eforu içerisinde.
4. Yeni teknolojik kabiliyetlerin yükselişi: Yapay zekâ, blockchain ve metaverse üzere yeni teknolojiler, sıhhat ve ömür bilimleri kesimini dönüştürmek için fırsatlar yaratıyor.
5. Uluslararası vergilendirmelerle ilgili güncellemeler: İlaç şirketleri, memleketler arası vergilendirmeler konusundaki güncellemeleri çok yakından izliyor. OECD’nin global minimum vergi düzenlemeleri Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor.
6. İlaç fiyatlandırmalarına yönelik düzenlemeler: İlaç fiyatlandırmaları üzerindeki düzenlemelerin getirdiği baskılar tüm dünyada artıyor. Türkiye’nin yaşadığı fiyatlama ve ruhsatlama sorunları ise kendisine mahsus.
7. Klinik çalışmalara katılan hastaların ve çeşitliliğin kıymeti artıyor: Sıhhatte eşitliğin sağlanmasında; toplulukların demografik ve etnik çeşitlilik açısından klinik çalışmalarda daha başarılı bir formda yansıtılması ve kapsanmasının ehemmiyeti daha düzgün anlaşılıyor.
8. Yeni stratejik yetenekler gerektiren ticari ortam: Covid-19’un bozucu tesir yaptığı ticari ortam artık çok daha fazla yenilik ve ticari yetenekler geliştirilmesini gerektiriyor.
9. Sermayenin maliyeti yükseliyor: Bilhassa ABD’de Merkez Bankası’nın Mart ayından itibaren efektif faiz oranlarını artırmaya başlaması beklentileriyle sermaye maliyeti pandemi sonrasında artacak. Hasebiyle, ilaç ve sıhhat sanayisinin büyüme projelerini fonlayacak sermaye daha pahalılaşacak. Bunun sermaye akışı açısından gelişmekte olan ülkelere olumsuz yansımaları olacak.
10. Riskten arındırılmış Ar-Ge varlıklarının eksikliği: Birleşme ve satın almalar tarafında riskten arındırılmış varlıklar konusunda bir eksiklik kelam konusu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
