- Araştırmanın ikinci yılında gerçekleştirilen çalışmalar, Cardiff Üniversitesi’nden nörobilimcilerin Barbie® tarafından yaptırılan ve oyuncak bebekle oynamanın çocuklar üzerindeki tesirini irdeleyen uzun vadeli araştırmalarında temelleniyor.
- Araştırmanın birinci yılında oyuncak bebekle oynamanın, çocukların empati ve toplumsal bilgi sürece hünerlerini geliştiren beyin bölgelerini harekete geçirdiği bulunmuştu.
Barbie öncülüğünde Cardiff Üniversite’sinden bir küme nörobilimci, oyuncak bebekle oynamanın kısa ve uzun vadede gelişimsel tesirlerini inceleyen ve yıllara yayılan araştırmanın aktüel bulgularını açıkladı. Araştırmacılar, çalışmanın ikinci yılında, çocukların oyun oynarken söylediklerinin taşıdığı değeri inceleyip; çocukların tek başlarına oyuncak bebekle oynadıklarında diğerlerinin his ve niyetleri hakkında daha fazla şey lisana getirdiklerini tespit ettiler.
Son araştırmalarda çocukların tablet oyunları yerine oyuncak bebekle oynarken oburlarının duygu ve niyetleriyle ilgili daha fazla konuştukları tespit edildi. Bu kavram, içsel durumsal lisan (internal state language- ISL) olarak biliniyor. Başkalarının içsel durumları hakkında konuşmak, çocukların gerçek dünyada beşerlerle etkileşim kurarken kullanabilecekleri toplumsal maharetler geliştirmelerini sağlamanın yanı sıra genel duygusal gelişimlerine yararlı olma potansiyeli taşıyor.
Konuyla ilgili araştırmacı Dr. Sarah Gerson, “Çocuklar hayali dünyalar yaratıp oyuncak bebeklerle oynadıklarında diğerlerinin hisleri, hisleri ve fikirleriyle ilgili iletisi evvel sesli olarak söz ediyor; sonra da içselleştiriyor. Bu durumun çocuklar üzerinde daha yüksek oranda toplumsal ve duygusal bilgi sürece ortaya çıkarmak, ömür uzunluğu devam edecek alışkanlıklar inşa etmek ve şekillendirmek üzere içselleştirilebilecek empati ve toplumsal marifetler kazandırma üzere uzun vadeli olumlu tesirleri olabilir.” dedi.
Araştırmacılar, çocukları gözlemlerken*oyuncak bebeklerinin hisleri ve kanıları varmış üzere konuştuklarında beynin posteriör süperiör temporal sulkus (pSTS) bölgesindeki aktivitenin arttığını gördü. Beynin pSTS bölgesi toplumsal ve duygusal bilgi sürece maharetlerinin gelişimiyle yakın bağlantılı olup, çocukların oyuncak bebeklerle kendi başlarına oynamalarının bile empati üzere hayati toplumsal marifetlerin geliştirilmesine yardımcı olabileceği halindeki birinci yıl bulgularını destekliyor.
Araştırmada, çocuklar oyuncak bebekler ve tabletlerle hem kendi başlarına hem de yanlarında biriyle oynarken beynin nasıl faaliyete geçtiğini incelemek için fonksiyonel, son teknoloji yakın kızılötesi spektroskopi ekipmanı kullanıldı. Araştırmacılar oyuncak bebekle oynamanın, tablet oyunları oynamaya kıyasla daha fazla ISL ortaya çıkardığını ve diğerlerine ait ISL kullanımının; artan pSTS faaliyetiyle alakalı olduğunu tespit ettiler.
Sarah Gerson “İçsel durumsal lisan, çocuğun oyuncak bebekle oynarken oburlarının his ve fikirleri hakkında düşünüyor olabileceğinin göstergesi olabilir. Bu marifetler çocuğun diğerleriyle etkileşime girmesi, diğerlerinden bir şeyler öğrenmesi ve bir dizi toplumsal durum içinde tarafını bulması bakımından son derece kıymetli. Vakit içerisinde de çocuğun arkadaşlık kurması ve devam ettirmesinin yanı sıra öğretmenlerinden ve ebeveyninden bir şeyler öğrenme formu bakımından da kıymet kazanıyor.” kelamlarıyla bahsin değerine dikkat çekti.
Ebeveynlerin çok bedel verdiği empati ve toplumsal bilgi sürece hünerleri; çocukların duygusal, akademik ve toplumsal gelişimleri mühletince hayati ehemmiyet taşıyor. Barbie’nin 2020 yılında bağımsız olarak yaptırdığı global anket sonuçlarına göre**, ebeveynlerin yüzde 91’inin empatiyi çocuklarının geliştirmelerini istedikleri kilit toplumsal hünerler ortasında saydıklarını gösterirken; bu ebeveynlerin sırf yüzde 26’sı oyuncak bebekle oynamanın çocuklarının bu kritik marifetleri edinmelerine yardımcı olabileceğini biliyordu. Ebeveynler ve çocukların bakımını üstlenen şahıslar son iki yıldır çocuklarının gelişim çizgileriyle ilgili olarak da gitgide artan bir tasa hali içinde bulunuyor. Bunun yanı sıra ebeveynlerin yüzde 61’i çocuklarının sosyal-duygusal gelişimlerinin pandemiden olumsuz etkilendiğini bildirdi.***
Ev dışında bilişsel ve toplumsal uyarılma pandemi nedeniyle kısıtlanmış olsa da Cardiff Üniversitesi’nin yürüttüğü araştırma, oyuncak bebekle oynamanın çocuklara gündelik hayatlarından sahneler ve etkileşimleri taklit etme fırsatı sunabileceğini öne sürüyor. Çocuklar; ebeveynlerinin, öğretmenlerinin, akranlarının söylediklerini yahut yaptıklarını taklit ettikleri için oyuncak bebekler onlara gerçek hayat durumlarında kullanabilecekleri marifetleri prova etmek üzere gördüklerini ve duyduklarını baştan yaratabilecekleri bir platform temin edebilir.
Araştırma ayrıyeten bu bulguların cinsiyetten bağımsız olduklarını öne sürüyor ki, bu da oyuncak bebekle oynamanın, toplumsal maharetlerin pratik edilmesindeki geniş kapsamlı kritik değerini ortaya koyuyor.
Mattel’in Barbie ve bebeklerden sorumlu Küresel Müdürü ve Kıdemli Lider Yardımcısı Lisa McKnight da bahse ait fikirlerini “Çocukların Barbie’yle kıssalar canlandırıp his ve fikirlerini seslendirirken, tahminen de empati üzere onlara kendine inançlı ve kapsayıcı yetişkinler olmalarını sağlayacak araçları kazandıracak kritik toplumsal hünerler inşa ediyor olmaları bizi gururlandırıyor. Oyuncak bebek kategorisinin başkanları olarak, Cardiff Üniversitesi’yle kurduğumuz uzun vadeli paydaşlığımız sayesinde nörobilim temelinde; oyuncak bebekle oynamanın öbür yararlarını ortaya çıkarmayı dört gözle bekliyoruz.” kelamlarıyla tabir etti.
Araştırmanın ikinci yılının Doll play prompts social thinking and social talking: Representations of internal state language in the brain (Oyuncak bebekle oynamak toplumsal düşünme ve toplumsal konuşmayı teşvik ediyor: İçsel durumsal lisanın beyindeki temsilleri) başlıklı sonuçları 2021 yılında Developmental Science akademik mecmuasında yayımlandı. Makale Dr. Sarah Gerson ve Cardiff Üniversitesi’nin Birleşik Krallık’taki İnsan Gelişimi Bilimi Merkezi’nden meslektaşlarının yanı sıra Londra Kings College’tan meslektaşlarının imzasını taşıyor.
Cardiff Üniversitesi ve Barbie, güz 2020 devrinde araştırmanın Frontiers in Human Neuroscienceakademik mecmuasında yayımlanan ve Exploring the Benefits of Doll Play through Neuroscience (Oyuncak Bebekle Oynamanın Yararlarının Nörobilim Üzerinden İncelemesi) başlığını taşıyan birinci sene sonuçlarını duyurmuşlardı. Yıllara yayılan bu araştırma, 2024 yılına kadar hayata geçirilecek yeni araştırma evreleri ve irdelenecek sonuçlar aracılığıyla; oyuncak bebekle oynamanın kısa ve uzun vadeli gelişimsel tesirlerini ele alıyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
